Culinairy Project: Lokale workshop in België

Proeven en vertellen: Verhalen van migranten

De lokale voedsel- en migratiegeschiedenissen van een gemeenschap kunnen ongelooflijk rijk en gevarieerd zijn en weerspiegelen de sociale, culturele en economische aspecten van zowel het land van herkomst als het land van bestemming. Deze verhalen werpen vaak een licht op de manieren waarop voedsel mensen verbindt met hun wortels en tegelijkertijd hun aanpassing aan en integratie in hun nieuwe omgeving vergemakkelijkt

De relatie tussen de lokale keuken en migrantenverhalen kan worden geschetst aan de hand van culturele verbondenheid, nostalgie en troost, culinaire aanpassing, gemeenschapsvorming, het documenteren van migratieverhalen en het vergemakkelijken van de integratie van migranten.

In het kader van het Culinary: Ode aan de Diversiteit Project organiseerde het Europees Migranten Platform (EMP) op 24 juni 2023 een lokale workshop met de deelname van nieuwkomers en gevestigde migranten uit Turkse en Oekraïense gemeenschappen in Hasselt, België. Deze workshop reflecteerde ook hoe lokale voedingsmiddelen van migranten en hun migratieverhalen met elkaar verbonden zijn en schetste de culturele band met hun wortels en het overbruggen van hun leven naar de gastlanden.

De lokale workshop begon met de mondelinge presentatie van het Culinaire Project aan het publiek door het doel, de doelstellingen, de activiteiten en de partners van het project te belichten. Vervolgens stelde iedereen zichzelf voor. Het project, waarbij op een creatieve manier gebruik wordt gemaakt van eetcultuur en theater om integratie te bevorderen, trok de aandacht van de deelnemers. Vervolgens stelde elke deelnemer zichzelf voor aan het grote publiek.

De workshop bewees dat eten de kracht heeft om mensen met elkaar te verbinden. Tijdens de workshop, die plaatsvond in de Japanse Tuin van Hasselt, werden zelfgemaakte gerechten en koude dranken bereid en geserveerd door EMP.

Er stonden zoute, zure, warme en zoete gerechten op tafel klaar om door de gasten opgegeten te worden. De deelnemers moesten denken aan een speciaal moment in hun geschiedenis dat gerelateerd was aan een soort voedsel, zout, zuur, warm of zoet; op basis van deze herinnering werden ze uitgenodigd om een voedsel van de tafel te kiezen en deze herinnering te delen met het publiek. Tot dit evenement aarzelden alle deelnemers of spraken ze op een formele manier. Maar met de introductie van de activiteit met betrekking tot eten, gaf elke deelnemer in een warme sfeer zijn of haar verhalen weer aan de hand van een voorproefje van eten uit hun cultuur dat gerelateerd was aan hun migratie- of integratieverhaal.

Nieuwkomers uit voornamelijk de Oekraïense gemeenschap in België spraken over hun herinneringen uit het verleden, terwijl relatief gevestigde migranten uit de Turkse gemeenschap vooral hun integratieverhalen aanhaalden. Eten en drinken rond de tafel creëerden deze warme sfeer die het mogelijk maakte om verhalen te delen en te vertellen en empathie te creëren tussen alle deelnemers. Persoonlijke verhalen, migratietrajecten en integratie-ervaringen waren de hoofdgerechten die geserveerd werden in dit culinaire project waarbij het eten de hoofdrol speelde.

In deze sfeer en met de verbindende kracht van een eettafel werden veel verhalen van migranten verzameld. Zo beschreef een Turkse vrouw haar relatie met het gastland (België) als het stuk voedsel dat ze eet, brood gevuld met kaas. Het brood staat voor België en de kaas binnenin is zijzelf. In haar verhaal heeft het gastland haar omarmd en gesteund, zoals het brood dat doet met de kaas. De weg was niet gemakkelijk, maar nadat ze geïntegreerd was in de gastsamenleving voelde ze zich met haar nieuwe land één. Een andere Turkse vrouw beschreef het dessert aan tafel. Het was een Turkse pudding, gemaakt met Belgische koekjes. Dit dessert vertegenwoordigt de schoonheid van de integratie van de Turkse en Belgische smaak, zoals haar verhaal van integratie op Belgisch grondgebied: ze heeft zowel Turkse als Belgische kanten als een goede mengeling van smaken.

Een Oekraïense man, die als nieuwkomer minder dan een jaar in België woonde, vertelde over zijn migratieverhaal. Het was niet zijn keuze om in een ander land te gaan wonen. Hij voelt zich soms een last voor België omdat hij niet werkt. Hij ziet het bereiden en serveren van eten als een manier om waardering te tonen voor het gastland en probeert wat cultureel eten te maken voor haar buren en vrienden uit het gastland. Een Oekraïense vrouw die tijdelijk in een Belgisch gezin woont, beschreef hoe belangrijk het voor haar is om Oekraïense gerechten te bereiden voor de familie die haar verwelkomde, om waardering en dankbaarheid te tonen. En ze voegde eraan toe dat ze koken beschouwt als een therapie en een band met mensen.

Een andere Oekraïense vrouw keek naar de grote tafel vol met eten en herinnerde zich hoe zij en haar familie in Oekraïne gewend waren om elke zondag samen te komen, met allerlei soorten eten voor iedereen. Ze waren gewend om gasten te verwelkomen met vieringen waarbij eten de beste manier was om te laten zien hoe blij ze waren.

Een Turkse jongen legt uit hoe hij, toen hij voor het eerst naar België kwam, niet van bruisende ijsthee hield. Het was niet iets wat in zijn thuisland aanwezig was en het was erg vreemd voor hem. Na enkele jaren begon hij van deze drank te houden en nu is het iets waar hij dol op is. Dit vertegenwoordigt voor hem integratie, hoe hij zichzelf integreerde in het nieuwe land.

De lokale workshop was een belangrijke gelegenheid voor migranten om hun verhalen en ervaringen te delen en voor nieuwkomers om steun en hulp te krijgen van andere migranten die al in het gebied gevestigd zijn.

Handan Sayer

Project Manager and Co-founder

European Migrant Platform, EMP